Boşanmada Şirket Hisseleri
Şirkette bulunan hisselerin miktarı esas alınarak mal rejimi yönünden hesaplama yapılması doğru değildir. Payların getirisi esas alınarak ve tasarruf edilebilen kar niteliğindeki parasal miktarlar edinilmiş mal olduğundan, bu değerler üzerinden hesaplama yapılmalıdır.
Eşler arasındaki şirket hisselerinin devri veya birleşmelerinde oluşabilecek katılma alacağının hesaplanması nasıl olmalıdır? Tarafların kişisel mallarının şirket sermayesine aktarılması durumunda gerekli belgeler, tazminatlar, tarafların çalışmasına ve aldığı tazminatlara ilişkin kayıt ve belgeler ilgili kurumlardan getirtilip incelenmelidir.
Mahkeme, şirket sermayesi ve şirket adına kayıtlı menkul ve gayrimenkul mal varlığını, şirkete aktarıldığı iddia edilen miktarların kayıt ve belgeleri eksiksiz olarak incelenip katkı payı alacağı, değer artış payı ve katılma alacağı hesaplanmalıdır.
Şirketin edinilmiş mallara katılma rejimi dönemindeki (01.01.2002- dava tarihi) katılma alacağı hesaplanırken dikkat edilecek hususlar:
- Şirketin sermayesi,
- Geçmiş yıl karları ile kar yedekleri üzerinden tarafların pay oranı dikkate alınarak katılma alacağı belirlenmeli,
- O döneme ait net zararlar mahsup edildikten sonra,
- Her yıl için sermaye artırımı yapılıp -yapılmadığı,
- Kâr payının sermayeye ilave edilip -edilmediği,
- Şirket bilançosuna göre, dağıtıma esas karin mevcut bulunup -bulunmadığı,
- Kâr payının yatırıma dönüştürülüp -dönüştürülmediği,
- Sermaye artırımı yapılmış ise edinilmiş mallardan karşılanıp -karşılanmadığı,
- Şirket bilançosunun kar dağıtımına esas olan aktif varlıkları belirlenmeli,
- Gerekli olduğu takdirde bu konuda uzman bilirkişi raporuna başvurulması.
YARGITAY KARARLARI
Diğer eşe ait şirket hissesinin dağıtılmamış kâr payı, edinilmiş mal niteliğindedir.
(Yargıtay 8.HD, 11.12.2012, 9032/12145K)
……şirketlerde bulunan paylar kural olarak; edinilmiş mal kabul edilmez. Ancak payların yıllara göre tasarruf edilen karlar olarak nitelendirilen gelirleri kural olarak edinilmiş mal sayılır. (Yargıtay 8.HD,14.03.2013, 2012/5212E, 2013/3549K)
Davalı adına kayıtlı olmayan ve şirkete ait taşınmazda katılma alacağı söz konusu olamaz. (Yargıtay 8.HD,10.03.2015, 2014/12642E, 2015/5668K)
Mal rejiminin sona erdiği tarihten sonra mevcut olan davalının şirketteki payının karar tarihine en yakın tarihteki sürüm değeri uzman bilirkişi aracılığı ile belirlenmek suretiyle tespit edilen bu miktar üzerinden davacının katılma alacağına hükmedilmesi gerekir. (Aksi yönde karar mevcuttur.) (Yargıtay 8.HD, 10.03.2015, 2014/15633E, -2015/5631K)
Aksi yönde karar
Hesaplama şirketlerin ml rejiminin sona erdiği tarihteki mal varlıkları üzerinden defter ve belgeleri dikkate alınarak yapılmaktadır. Bu kuralın uygulanması sonucu bulunan miktarın dikkate alınması, gerek tarihe en yakın değerin belirlenmesi kuralına, gerekse hak ve nefasete aykırı olacağı anlaşıldığına göre olayda davacı lehine mal rejiminin sona erdiği tarih itibarıyla hesaplanan …. TL nin, tasfiye tarihi itibarla ulaşacağı, güncelleştirilerek bulunacak miktar üzerinden hüküm kurulması gerekirken…… (Yargıtay 8.HD,23.06.2015, 3085/13817K)
Şirketin mal rejiminin sona erdiği tarihteki yani boşanma davasının açıldığı tarihteki şirketin bilanço, bilgi, belge ve verilerine; şirketin içinde bulunduğu sektörün durumu, tasfiyeye konu şirketin sermaye durumu, varlık yapısı, likidite durumu, gelecekte yaratacağı kar potansiyeli, geleceğe yönelik yapılan planlamalar, şirketin kullandığı teknoloji, makine tesisat durumu, şirketin üretim kapasitesi, aldığı sipariş durumu, marka değeri, şirketin su anki ve gelecekteki tahmini performanslarından yararlanılarak ekonominin arz ve talep kurallarına göre şirketin serbest piyasadaki uygun ve makul sürüm değerleri tespit edilmelidir. (Yargıtay 8.HD, 21.06.2016, 202/10960K)
Kişisel mal niteliğindeki, şirket hissesi, şirket değerleme yöntemi ile hesaplanmalıdır. (Yargıtay 8HD, 13.03.2018, 2016/14327E, -2018/9252K.) Buna göre, tasfiyeye konu, şirketin mal rejiminin sona erdiği andaki durumu esas alınarak, tasfiye (karar)tarihindeki sürüm değeri belirlenmelidir.
