Dövizle Sözleşme Yapma Yasağı ve Kapsamı

Türk Lirası’nın değerinin korunmasıyla ilgili Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar Resmi Gazete’de yayımlanmıştı. Bu Karar’ın uygulanması ve içeriği ile ilgili olarak Tebliğ yayımlanmış olup, ekte tamamı bilginize sunulmaktadır.

Söz konusu Tebliğ’e göre Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri,

• yurt içinde yer alan gayrimenkullere ilişkin satış sözleşmeleri (m. 1),
• yurt içinde yer alan gayrimenkullere ilişkin kira sözleşmeleri (m. 2),
• yurt dışında ifa edilecekler dışında kalan iş sözleşmeleri (m. 3),

döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamaz.

Tebliğ’e göre Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri,

• iş makineleri dahil taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmeleri (m.6),
• iş makineleri dahil taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul kira sözleşmeleri (m.7),

döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilir.

Tebliğ’in 6 ve 7’nci maddeleri uyarınca iş makineleri dâhil taşıt satış veya kiralama sözleşmeleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamaz.

Tebliğ’in 8’inci maddesine göre Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri, bilişim teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile donamım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmeleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilir.

Tebliğ’in 9 ve 10’uncu maddelerine göre gemilere ilişkin finansal kiralama sözleşmeleri ile 32 sayılı Karar’ın 17 ve 17/A maddeleri kapsamında yapılacak finansal kiralama sözleşmeleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilir.

Tebliğ’in 11’inci maddesine göre Türk vatandaşı olmayan ancak Türkiye’de yaşayan kişilerin taraf olduğu iş sözleşmeleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilir.

Tebliğ’in 16’ncı maddesine göre yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin taraf olduğu iş ve hizmet sözleşmeleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilir.

Tebliğ’in 21’inci maddesine göre; Tebliğ ile döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak yapılabileceği belirtilen sözleşmeler bakımından 32 Sayılı Kararın Geçici 8’inci maddesinin yürürlüğe girdiği 13.09.2018 tarihinden önce akdedilmiş bulunan sözleşmeler de anılan geçici madde hükmünden istisnadır.

Tebliğ’in 22’inci maddesine göre; 32 Sayılı Kararın Geçici 8’inci maddesinin yürürlüğe girdiği 13.09.2018 tarihinden önce akdedilmiş bulunan iş makineleri dâhil taşıt kiralama sözleşmeleri istisna kapsamındadır.

Tebliğ’in 23’üncü maddesine göre; sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde yer alan bedellerin 32 Sayılı Kararın Geçici 8’inci maddesi kapsamında Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenmesi zorunludur.

Tebliğ’in 24/1’inci maddesine göre; sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde yer alan bedeller 32 Sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesi kapsamında Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenirken mutabakata varılamazsa; akdedilen sözleşmelerde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedeller, söz konusu bedellerin 2/1/2018 tarihinde belirlenen gösterge niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası efektif satış kuru kullanılarak hesaplanan Türk parası cinsinden karşılığının 2/1/2018 tarihinden bedellerin yeniden belirlendiği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle belirlenir.

Tebliğ’in 24/1’inci maddesine göre; 32 Sayılı Kararın Geçici 8’inci maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce akdedilen konut ve çatılı iş yeri kira sözleşmelerinde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedeller bu fıkranın ilk paragrafına göre iki yıllık süre için Türk parası olarak belirlenir. Ancak, Türk parası olarak belirlemenin yapıldığı kira yılının sonundan itibaren bir yıl geçerli olmak üzere; anılan paragraf uyarınca Türk parası olarak belirlenen kira bedeli, taraflarca belirlenirken mutabakata varılamazsa, belirleme tarihinden belirlemenin yapıldığı kira yılının sonuna kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenir. Bir sonraki kira yılı Türk parası cinsinden kira bedeli ise, taraflarca belirlenirken mutabakata varılamazsa, önceki kira yılında geçerli olan kira bedelinin Türkiye İstatistik Kurumunun belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenir ve belirlenen Türk parası cinsinden kira bedeli bu fıkrada belirtilen iki yıllık sürenin sonuna kadar geçerli olur.

Sözleşme konusu	Yeni sözleşme bedeli   (13 Eylül 2018 ve sonrasında akdedilen)	Eski sözleşme bedeli   (13 Eylül 2018’den önce akdedilen, yürürlükte)
Yurt içindeki gayrimenkul satış/kiralama sözleşmeleri	Döviz veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamaz	13 Ekim’e kadar Türk parasına çevrilmeli
İş sözleşmeleri (Yurt dışında ifa edilenler hariç)	Döviz veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamaz	13 Ekim’e kadar Türk parasına çevrilmeli
Hizmet sözleşmeleri (Maddedeki istisnalar hariç, danışmanlık, aracılık ve taşımacılık dahil)	Döviz veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamaz	13 Ekim’e kadar Türk parasına çevrilmeli
Eser sözleşmeleri (4490 SK kapsamında gemi inşası, tamiri bakımı hariç)	Döviz veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamaz	13 Ekim’e kadar Türk parasına çevrilmeli
Taşıt satış sözleşmeleri (İş makinesi dahil)	Döviz veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamaz	13 Ekim’e kadar Türk parasına çevrilmeli
Taşıt kiralama sözleşmeleri (İş makinesi dahil)	Döviz veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamaz	Türk parasına çevrilme zorunluluğu yok
Menkul satış ve kiralama sözleşmeleri (İş makinesi ve taşıtlar hariç)	Döviz veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilir	Türk parasına çevrilme zorunluluğu yok
Yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmeleri	Döviz veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilir	Türk parasına çevrilme zorunluluğu yok
4490 SK’da tanımlanan gemilere ilişkin leasing sözleşmeleri	Döviz olarak kararlaştırılabilir	Türk parasına çevrilme zorunluluğu yok
Finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri (32 SK’ın 17 ve 17/A maddeleri kapsamında)	Döviz olarak kararlaştırılabilir	Türk parasına çevrilme zorunluluğu yok
İş sözleşmeleri (TC vatandaşı olmayan Türkiye’de yerleşik kişiler)	Döviz veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilir	Türk parasına çevrilme zorunluluğu yok
Dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketlerin taraf olduğu iş ve hizmet sözleşmeleri	Döviz veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilir	Türk parasına çevrilme zorunluluğu yok
Kamu kurumları ile TSKGV şirketlerinin taraf olduğu sözleşmeler (Gayrimenkul satış ve kiralama hariç)	Döviz veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilir	Türk parasına çevrilme zorunluluğu yok