Sözleşmeler Hukuku
Sözleşme Hazırlanırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Sözleşme hazırlanırken hukuki ve şekli olarak dikkat edilmesi gereken birçok husus vardır. Ancak sözleşmenin tarafına ilişkin bilgilerin sözleşmeye yazılması her sözleşmede dikkat edilmesi gereken öncelikli hususlardır.
Sözleşmenin tarafı gerçek kişi ise, T.C kimlik numarası, İletişim bilgileri sözleşmeye yazılmalı, kimlik fotokopisi sözleşmeye eklenmelidir. Sözleşmenin tarafı bir ticaret şirketi ise, şirketin vergi numarası, ticaret sicil numarası, iletişim bilgileri sözleşmeye yazılmalı, vergi levhası ve imza sirküleri sözleşmeye eklenmelidir.
Sözleşmenin Her Sayfasını İmzalamamız Gerekir Mi?
Sözleşmenin her sayfasının imzalanması önemli ve gereklidir. Buna ilişkin emsal bir Yargıtay kararında taraflar arasında düzenlenen iki sayfalık emlak sözleşmesinin incelemesinde; tarafları borç ve yükümlülük altına sokan ilk sayfada imza bulunmadığını, bu durumda taraflar arasında yazılı olarak yapılmış geçerli bir tellallık sözleşmesinin varlığından bahsedilemeyeği belirtilmiştir. Bu sebeple her sayfanın imzalanması ileride yaşanacak ihtilafları önleyecektir.
Sözleşmedeki Damga Vergisi Kime Ait Olmalı?
Damga Vergisi Kanununda Damga vergisinin sorumlusunun sözleşmeyi imzalayanlarda olduğu belirtilmiştir. Damga vergisi ödenmemişse, sözleşmeyi herhangi bir işlem için resmi makamlara ibraz eden kişi vergiden sorumludur. Sözleşmenin değiştirilmesi halinde, sözleşme bedeli artarsa, artan miktar aynı oranda vergiye tabidir. Sözleşmenin devri halinde, aslından alınan verginin 1/4 i oranında vergi alınır. Vergi Kanundaki hükümlerin emredici olması sebebiyle verginin türü, içeriği değiştirilemez ya da devlete karşı vergiden kimin sorumlu olacağını belirleyemeyiz. Bu sebeple devlete karşı sorumluluk her iki tarafça olup, sözleşmenin taraflarından birinin ödemek zorunda kalması halinde, ödemek zorunda kalan tarafın sözleşmesel yükümlülüğü yok ise, sözleşmenin diğer tarafından rucüen tahsil edebilmesi mümkündür. Sözleşmeye yazılan hüküm bu anlamda işe yarayacaktır.
Sözleşmede Cezai Şarta Gerek Var Mı ?
Sözleşmede kararlaştırılacak cezai şart tarafların yükümlülüklerini yerine getirmesi için zorlayıcı hükümdür. Sözleşmede cezai şart kararlaştırılırsa, borca aykırı davranışın gerçekleşmesi halinde alacaklı taraf, uğradığı zararın varlığını ya da miktarını ispat etmek zorunda olmaksızın belirlenen ceza bedelini talep edebilir. Sözleşmede ceza koşulu kararlaştırılmazsa, sözleşmede yükümlülüklerini yerine getirmeyen borçlu taraf alacaklıya verdiği zararı tazmin etmekle yükümlüdür. Ancak bu durumda; borçlu kusursuz olduğunu ispat ederse zararı tazmin etmekten kurtulabilir. Borçlu kusurlu olsa bile, alacaklı, uğradığı zararın varlığını ve miktarını ispat etmek zorundadır. Bu sebeple cezai şartın sözleşmede düzenlenmesi tarafların lehine olacaktır.
Sözleşmeyi Noterde Yapmamız Gerekir Mi?
Borçlar Kanununda belirtildiği üzere, sözleşmelerin geçerliliği, kanunda aksi öngörülmedikçe, hiçbir şekle bağlı değildir. Kanundan doğan şekil çeşitleri, adi yazılı şekil, resmi şekil ve sözlü şekildir. Sözlü şekil yalnızca, evlenme ve sözlü vasiyetnamede uygulanır. Borçlar Kanununda adi yazılı şekil, alacağın temliki, şufa sözleşmesi, bağışlama vaadi, kefalet sözleşmeleri için öngörülmüştür. Ayrıca taraflar kanunun şekle tabi kılmadığı sözleşmeleri kendi iradeleriyle adi yazılı şekilde yapabilirler. Resmi şekil, sözleşmeyi oluşturan irade beyanlarının kanunda belirtilen usule göre resmi memur tarafından düzenlenen vesikada (belgede) açıklanması ile gerçekleştirilir. Arsa payı ( kat ) karşılığı inşaat sözleşmesi, taşınmaz satış vaadi sözleşmesi kanun gereği noterde resmi şekilde yapılması gerekmektedir.
Kanunda sözleşmeler için öngörülen şekil, kural olarak geçerlilik şeklidir. Öngörülen şekle uyulmaksızın kurulan sözleşmeler hüküm doğurmaz. Kanunda yazılı şekilde yapılması öngörülen bir sözleşmenin değiştirilmesinde de yazılı şekle uyulması zorunludur. Ancak, sözleşme metniyle çelişmeyen tamamlayıcı yan hükümler bu kuralın dışındadır.
Yazılı şekilde yapılması öngörülen sözleşmelerde borç altına girenlerin imzalarının bulunması zorunludur. Kanunda aksi öngörülmedikçe, imzalı bir mektup, asılları borç altına girenlerce imzalanmış telgraf, teyit edilmiş olmaları kaydıyla faks veya buna benzer iletişim araçları ya da güvenli elektronik imza ile gönderilip saklanabilen metinler de yazılı şekil yerine geçer. Bu sebeple borç altında girmek için yeterlidir.
Gizlilik Sözleşmesi Neden Yapılır?
Tarafların birbirleri hakkında öğrendikleri gizli bilgilerin 3.kişilerle paylaşılmasını engellemek için gizlilik anlaşması yapılabilir. Sözleşme öncesi, Sözleşme yürürlükteyken ve Sözleşme sonrasını kapsayabilir. Hangi hususların 3.kişilerle paylaşılmayacağının açıkça belirlenmesi gerekir.
Sözleşmeyi Feshedersem Ne Olur?
Sözleşmeler hazırlanırken dikkat edilmesi gereken en önemli madde feshe ilişkin maddedir. Sözleşmedeki yükümlülüklerin veya taahhütlerin yerine getirilmemesi, sözleşmenin devamının taraflar açısından menfaat dengesini bozması, mücbir sebep, aciz hali gibi sebepler taraflarca sözleşmenin feshi sebebi olarak düzenlenebilir. Taraflar, herhangi bir sebep olmaksızın karşı tarafa vereceği yazılı olarak belli bir süre önceden bildirmek kaydıyla sözleşmeyi feshedebileceğine dair madde de koyabilir. Bu durumda sözleşmenin süresinin sonunu beklemeden fesih mümkün hale gelmektedir. Ancak her sözleşmenin niteliğine göre fesih maddesinin düzenlenmesi detaylı olarak düzenlenmesi gerektiğinden hukuki destek almak ileri de yaşanacak sorunları en başında önleyecektir.
